Zorganizowanie podróży do Iranu jest łatwiejsze niż myślisz. Poniższa lista powinna Wam w tym dodatkowo pomóc. Dowiedz się, jak wygląda kwestia wiz, opracuj swój plan podróż 0, poznaj zasady kulturowe obowiązujące w Persji, a wizyta w kraju nad Zatoką Perską okaże się jednym z swoim rodzaju przeżyciem.

Wiza do Iranu

Obywatele Polski objęcie za obowiązkiem wizowym.

Wiza irańska: opcja 1 i 2

Od 2018 roku wniosek o wizę składa się za pośrednictwem strony http://e_visa.mfa.ir/en/ . Jako miejsce odbioru wizy można wskazać konsulat/mabasadę (to opcja dla tych, którzy przekraczają granicę droga lądową) lub lotnisko.

W przypadku wizy turystycznej wymagane są następujące dokumenty:
1. numer pozwolenia na wydanie wizy, który można uzyskać korzystając z pośrednictwa irańskich agencji turystycznych (np. Key2Persia: koszt – $35 lub 1stQuest: koszt – €19 przy odbiorze wizy na lotnisku lub €19 przy odbiorze wizy w ambasadzie w Warszawie);
2. oryginał paszportu wnioskodawcy (ważny przez co najmniej 6 kolejnych miesięcy) oraz kopia strony paszportu z danymi osobowymi;
3. skan kolorowego zdjęcia paszportowe (twarz powinna zajmować 70% powierzchni zdjęcia, bez okularów).
5. dowód wpłaty z banku za wnioskowaną wizę (€50); opłatę za wizę wnosi się dopiero po zaakceptowaniu wniosku.
6. dowód wykupienia odpowiedniego ubezpieczenia turystycznego (z oznaczeniem, że obejmuje ono właśnie Iran);

Możliwe jest też uzyskanie wizy dziennikarskiej, tranzytowej i wjazdowej. Dodatkowe informacje o wizach znajdują się na stronie Ambasady.

Wizę (oddzielną kartkę A4; wiza nie jest wklejana do paszportu) odbieramy w Ambasadzie Iranu w Warszawie (Królowej Aldony 22) od poniedziałku do piątku w godz. 14 – 15. Informacja telefoniczna udzielana jest w godzinach 9-12 (tel. 22 – 6175627).

Wiza będzie ważna 3 miesiące od daty jej wydania.

Wiza irańska na lotnisku 

Istnieje też możliwość otrzymania wizy turystycznej na jednym z 11 lotnisk Iranu (tzw. visa on arrival, VoA), tj.
IKA : Teheran (Imam Khomeini), MHD : Meszhed, SYZ : Sziraz, TBZ : Tabriz, ISF : Isfahan, KER: Kerman, OMH: Urmia, BND: Bandar Abbas, BUZ: Bushehr, GSM: Keszm (Queshm), KIH: Kisz (Kish).

W tym przypadku będzie potrzebny dowód wykupienia odpowiedniego ubezpieczenia turystycznego (polisa powinna zawierać jasne oznaczone, że obejmuje Iran; w przypadku braku ubezpieczenia będziemy musieli kupić polisę na miejscu – koszt: €14) oraz polski paszport ważny przez co najmniej 6 kolejnych miesięcy. Opłata za VoA wynosi €75 lub $81. Nie jest potrzebny kod autoryzacyjny. 

Lepiej mieć też zarezerwowany nocleg na co najmniej 1 noc – zdarza się, że rezerwacje weryfikowane są przez urzędników wydających wizy.

Standardowa wiza turystyczna wydawana jest na okres 30 dni.

UWAGA! Nie ma możliwości uzyskania wizy na przejściach drogowych!

Teheran, Sziraz: transport z lotniska

Teheran

Większość samolotów międzynarodowych ląduje na lotnisku Imam Khomeini (IKA) w Teheranie. Do tej pory, aby wydostać się lub dotrzeć na lotnisku, konieczne było skorzystanie z taksówki (średni koszt to ok. 750.000 rialów; uparci negocjatorzy byli w stanie zejść  o 1/3 tej kwoty) lub z irańskiego odpowiednika UBERA, tj. aplikacji Snapp (do tego potrzebny będzie jednak irański numer). Od sierpnia 2017 r. na lotnisko dojeżdża metro kursujące 24 godziny na dobę – tym sposobem dostaniemy się nie tylko do centrum miasta (stacja: Darvazeh Dowlat), ale też na drugie lotnisko – Mehrabad, skąd realizowane są loty krajowe. Nocą metro kursuje rzadziej, tj. w odstępach 45-minutowych.

Shiraz

Oprócz taksówek (koszt przejazdu: 200.000 riali) i Snappa, od 22.08.2017 roku w pobliżu lotniska (ok. 500 metrów od portu) otwarta jest stacja metra Shahid Dastgheyb, z której pociągiem dojdziemy do centrum miasta (ale uwaga – w przeciwieństwie do Teheranu – pociągi nie jeżdżą 24h). Alternatywnie do centrum miasta można dojechać minivanem (linia nr 120), który rusza po zapełnieniu.

W przypadku pozostałych lotnisk, nie udało mi się dotrzeć o informacji o transporcie publicznym – pozostaje więc korzystanie z taksówek.  

Waluta: rial irański

Jednostka płatnicza w Iranie to rial irański (IRR), który dzieli się na 100 dinarów. Na co dzień spotyka się często określenie „toman”, co odpowiada 10 rialom. Jeśli jakaś cena wydaje się nieprawdopodobnie niska, należy dodać jedno „0”.  Do Iranu najlepiej zabrać ze sobą dolary amerykańskie (ewentualnie euro). Pieniądze można wymienić na lotnisku, w miastach przy głównych ulicach handlowych, także w hotelach (gdzie będzie doliczona prowizja). Zachodnie karty kredytowe w Iranie są bezużyteczne. Przed wyjazdem z Persji  lepiej wyzbyć się całej gotówki – za granicą rial nie jest wymienialny.
Kurs riala jest mocno niestabilny, a inflacja w Iranie jest jedną z najwyższych na całym świecie.

Ta’arof: sztuka przekomarzania

To irańska tradycyjny forma grzecznościowa polegająca na tym, że najczęściej restaurator lub taksówkarz będzie upierał się, że nie oczekuje zapłaty za wykonaną usługę. Oczywiście tylko w teorii. Każdorazowo osoba taka będzie oczekiwała, że jednak zapłacimy za zjedzony obiad, czy przejażdżkę.  Mimo gościnności Irańczyków, pamiętajmy, że z czegoś muszą żyć i każda praca powinna być wynagrodzona. Będą się zapierali, ale pamiętajmy, że to tylko pozory.
I jeszcze jedna rada: jeżeli świeżo poznany Irańczyk zapłaci za nas i za siebie za obiad w restauracji, odwdzięczmy się zapraszając go na kawę; jeśli ktoś zaprosi nas do domu na kolację, kupmy choćby słodycze lub kwiaty.

Noclegi w Iranie: ile kosztuje hotel?

Ceny za noclegi w Iranie systematycznie rosną – baza hotelowa jest nieco przestarzała i jeszcze do niedawna musiała spełniać wymogi co najwyżej turystów krajowych, więc dziś – po otwarciu się Iranu na świat – dostała małej zadyszki.
Pierwszą konsekwencją tej zmiany był oczywiście wzrost cen – szczególnie jest to widoczne w Teheranie (np. za pokój jednoosobowy w hotelu *** trzeba zapłacić o 20% więcej niż jeszcze 3 lata temu). Inną sprawą jest, że rezerwacji hotelowych nie można dokonać przez najpopularniejsze serwisy typu Booking (właściwie jest tam kilka hoteli, ale są bardzo drogie). Pozostaje albo skorzystać z rekomendacji osób, które już wcześniej były w Iranie, albo znaleźć hotel na miejscu (możemy wtedy liczyć na większy wybór lub lokalne rekomendacje, zwłaszcza że nie wszystkie hotele mają strony internetowe). W tej ostatniej sytuacji, najlepiej obejrzeć pokój przez decyzją o jego wyborze – szczególnie warto zwrócić uwagę, czy w pokoju jest normalna toaleta, czy tylko dziura w podłodze… W przypadku kontaktu mailowego z hotelem wskazana jest cierpliwość – ze względu na ograniczenia w dostępie do niektórych stron, maile mogą dochodzić z opóźnieniem lub nie dochodzić w ogóle. Jeżeli potrzebny jest tylko hotel do wizy, to można napisać i zarezerwować dowolny hotel bez opcji zapłaty (w Iranie nie są w końcu w stanie obciążyć kart Visa/Mastercard/Diners/American).

Oto zestawienie hoteli w najpopularniejszych miastach Iranu (z chęcią dopiszę też Wasze rekomendacje – poproszę o komentarz lub wiadomość):

Teheran

7 Hostels: http://sevenhostels.com
Firouzeh Hotel: www.firouzehhotel.com/language_english/facilities.shtml
Khayyam Hotel: www.hotelkhayyam.com
Parastoo Hotel: www.parastohotel.com/en/
New Naderi: www.newnaderihotel-tehran.com
Arman Hotel: www.armanhotel.ir/en/
Hotel Mashad: www.hotelmashad.ir/en/
Iranshahr: www.hotel-iranshahr.com/index/index/lang/en

Jazd

Yazd Hostel Oasis: https://www.yazdhosteloasis.com
Ehsan House: http://www.ehsanhouse.com/home/en
Orient Hotel: http://theorienthotel.blogspot.com
Kohan Traditional: http://kohanhotel.ir/en/
Dad Hotel: en.dadhotel.com

Isfahan

Amir Kabir: http://sevenhostels.com/isfahan/amir-kabir-hostel-in-isfahan

Sziraz
Nayesh Boutique Hotel: http://en.niayeshhotels.com/home
Taha Traditional Hostel: https://www.hitehranhostel.com/hostel-shiraz-taha-hostel/

W Iranie bardzo skutecznie działa też CouchSurfing. Jako że Irańczycy słyną ze swojej gościnności, prawdopodobnie otrzymamy kilka propozycji noclegów u miejscowych także na miejscu.

Transport w Iranie: kolej, autobusy, samoloty

Iran to ogromny kraj. Jeśli ktoś planuje zobaczyć w nim co najmniej kilka miejsc, musi wziąć pod uwagę spore odległości między poszczególnymi atrakcjami. Wypożyczenie własnego samochodu raczej nie wchodzi w grę (Irańczycy nie są zbyt ostrożnymi kierowcami), zostaje zatem do wyboru: autobus, pociąg i samolot.

Do sprawdzenia połączeń kolejowych, najbardziej przydatna jest strona IranRail – nie jest to oficjalna strona kolei irańskich, ale można tu znaleźć wszystkie trasy z cenami (można od razu zamówić bilet; płatność PayPalem).

Znacznie gęstsza jest sieć połączeń autobusowych – kursują one praktycznie pomiędzy wszystkimi miastami w Iranie i mają bardzo wysoki standard. Przy okazji zawsze dostaniemy soczek w kartoniku i herbatniki 🙂
Najszybciej wyprzedają się miejsca w samolotach; ostatnio został wprowadzony system progresywny, czyli im bliżej dnia od loty, tym bilet jest coraz droższy. Ostatnio bilety lotnicze na loty IranAir można już kupić w Europie, np. wpisując interesująca nas trasę w wyszukiwarce Momondo. Możliwy jest teraz także zakup na stronie przewoźnika MahanAir. Połączenia zwykle realizowane są starymi tupolewami (nieco trzęsie!).

Rezerwację przejazdów można zlecić już na miejscu np. obsłudze hotelu, która doliczy niewielką prowizję, ale zdejmie nam z głowy potrzebę szukania agencji w mieście.

Odradzam podróż do Iranu w okresie Nowruz (czyli perskiego Nowego Roku), tj. przez dwa tygodnie od 21.03. Wszystkie bilety są wtedy wyprzedane ze sporym wyprzedzeniem (tak jak pokoje hotelowe). Sam odwiedzałem Iran w tym czasie i zdarzało się, że w niektórych miastach nie można było znaleźć noclegu, lub targowanie ceny było bezskuteczne.

Język: farsi; cyfry arabskie

? Urzędowym językiem Iranu jest perski (farsi). W dużych miastach można bez problemu porozumieć się po angielsku – młodzi Irańczycy znają go całkiem dobrze i chętnie wykorzystują każdą okazję, żeby poćwiczyć swoje umiejętności. W przypadku podróży poza duże centra miejskie, na wszelki wypadek lepiej zaopatrzyć się w translator.
Na pewno warto nauczyć podstawowych zwrotów grzecznościowych i cyfr arabskich – przydadzą się, jeśli będziemy próbowali rozszyfrować miejsce w autobusie/pociągu, które będzie wydrukowane na naszym bilecie (liczby czytamy – w odróżnieniu od tekstu w farsi – od lewej do prawej).

٠ – 0
١ – 1
٢ – 2
٣ – 3
٤ – 4
٥ – 5
٦ – 6
٧ – 7
٨ – 8
٩ – 9
١٠ – 10

Co zobaczyć w Iranie?

Możliwości jest naprawdę sporo, ale klasyczna trasa zwiedzania obejmuje zwykle miasta: stolicę – największe miasto Iranu, czyli Teheran (nie aż tak brzydki jak przeczytacie w wielu relacjach), tradycyjny Kaszan, piękny Isfahan, pustynny Jazd – centrum kultury zoroastariańskiej, oraz  miasto poetów i ogrodów, czyli Sziraz (wraz z ruinami Persepolis). Można też wybrać się nad Zatokę Perską – na wyspy: Kisz, Keszm i Ormuz. Inne duże miasta irańskie to: Meszhed (drugie największe miasto w kraju tuż przy granicy z Turkmenistanem i Afganistanem; centrum pielgrzymkowe), Tabriz (przy granicy z Turcją słynące z fabryk dywanów) i port na południu kraju Bandar Abbas (dogodna baza na zwiedzenie wysp).

Oczywiście istnieje też możliwość wyjazdu do Iranu w ramach zorganizowanej wycieczki. Pod tym linkiem znajduje się oferta wyjazdów do Iranu w serwisie Travelplanet (trzeba liczyć się z kosztem ok. 5,5 tys. za osobę).

Strój w Iranie

O to najczęściej pytają kobiety wybierające się do Iranu.
? Zgodnie z obowiązującym prawem, wszystkich (turystów i mieszkańców) obowiązują pewne wymogi dotyczące stroju. Szanowne Panie, zapomnijcie o krótkich spódniczkach i koszulkach na ramiączkach, ale.. możecie spakować szpilki 🙂
Standardowo kobiety powinny nosić długie bluzki lub tuniki zakrywające biodra i ramiona, oraz długie spodnie lub spódnice, które zakrywają nogi w całości, a także chustkę lub inne podobne nakrycie głowy, które będzie zasłaniało włosy. Najlepiej podpatrzeć jak robią to Iranki (chusta zakrywa tylko tył głowy). Jeśli strój będzie zbyt konserwatywny, można narazić się na nieco prześmiewcze spojrzenia (choć wiadomo, że turystki obejmuje taryfa ulgowa).
Mężczyzn obowiązują długie spodnie oraz koszula z długim rękawem lub t-shirt. Nie można nosić podkoszulków, ani krótkich spodni (które to zarezerowane są dla dzieci).
Powyższe wskazówki dotyczą przebywania na zewnątrz; w domach większości Irańczyków panuje większa swoboda.

Mój Facebook nie działa. Onet i Wirtualna Polska też. Czyli problem z internetem w Iranie.

? Google, YouTube i Facebook to bramy do zachodniego świata propagandy, z którymi Irańczykami kontaktu mieć nie powinni – tak przynajmniej uważają władze irańskie. Blokują zatem dostęp do tych i tysięcy innych serwisów internetowych.  Bolączką dla Polaków może okazać się brak dostępu nie tylko do tych serwisów, ale także poczty Gmail (jeśli z Polski wysyłacie maile używając Gmaila właśnie, istnieje ryzyko, że odbiorca w Iranie może go nigdy nie otrzymać), ale też mnóstwa polskich stron, w tym dużych portali takich jak Onet, czy Wirtualna Polska. Zablokowanych jest też mnóstwo aplikacji mobilnych (w tym randkowe). Ale o dziwo, Instagram jest całkowicie legalny i  jest to jeden z najpopularniejszych serwisów społecznościowych w Iranie  (konto w nim ma nawet prezydent kraju).

Sposobem na obejście blokady jest skorzystanie z usługi VPN (virtual private network). Co to takiego? W wielki uproszczeniu: wpisując w pasek przeglądarki adres jakiejś strony, dostawca internetu dokładnie wie, z jakim serwisem nastąpiło połączenie i kto takiego połączenia zażądał. VPN działa niczym filtr, który szyfruje informacje o osobie wysyłającej żądanie: dostawca internetu (ISP) „zobaczy” więc, że nastąpiło żądanie połączenia z jakąś stroną internetową, a wydawca – adres IP dostawcy usługi VPN, a nie nasz. Teoretycznie zatem jesteśmy kryci. W praktyce ISP-y wprowadzają oczywiście zmiany w algorytmach, które powinny wyłapywać takie feralne połączenia, ale z drugiej strony VPN-y też nie próżnują i próbują być o krok przed nimi – taka zabawa w kotka i myszkę. Oznacza to, że potrzebny nam dobry i sprawdzony VPN. Choć w sieci można znaleźć darmowe rozwiązania, żadne nie może pochwalić się historią pozytywnych recenzji. Irańczycy będą też próbowali stosować swoje rozwiązania, ale lepiej przyjechać od razu przygotowanym na tę okoliczność. Najlepiej skorzystać z któregoś płatnego rozwiązania, np. rodzimego VPNonline.pl. Konfiguracja komputera i smartfona jest wytłumaczona jak „dla żółtodziobów”, a najtańszy pakiet to koszt 19,99 zł za 3 miesiące korzystania (zarówno na komputerze, jak i smartfonie). W momencie, gdy pojawia się jakiś problem, wystarczy w ustawieniach zmienić nazwę serwera i wszystko znów powinno działać. Czasami – ale bardzo rzadko – problem leżał w samej sieci i wystarczyło zmienić sieć wifi, żeby wszystko wróciło do „normy”. Darmowe (otwarte) wifi nie jest zbyt powszechne; w hotelach zwykle internet działa sprawnie, ale czasami połączenie w samych pokojach jest znacznie gorszej jakości.

Książki o Iranie: przewodniki i poradniki.

Jeżeli  chcecie dowiedzieć się więcej o współczesnej Persji, sięgnijcie po którąś z poniższych przewodników i poradników:

Najbardziej uniwersalnym i dogłębnym źródłem informacji jest dla mnie przewodnik po Iranie wydany przez Lonely Planet (po angielsku).

Natomiast w języku polskim – jedną z lepszych pozycji  jest Iran nowoczesnych Ajatollahów.  Oprócz standardowych informacji ciekawe są tu obserwacje dot. przemian zachodzących w społeczeństwie irańskim (bo transformacja w tym kraju trwa w zasadzie nieustannie od kilkudziesięciu lat).

Drugą pozycją wartą uwagi jest wydany przez Bezdroża seria reportaży Wyklęte imperium. Irańskie opowieści .

Zainteresowanych turystyką trekkingową odsyłam do reportaży Pieszo do irańskich nomadów. Autor opisuje w nich przejścia irańskiego łańcucha gór Zagros z północy na południe na dystansie około 2300 km.

Najbardziej przystępną opcją jest z kolei książka Wiza do Iranu Artura Orzecha (dziennikarza, którego niektórzy mogą kojarzyć jako głos „Eurowizji” i Festiwalu w Opolu).

☕ P.S. Jeśli nałogowo pijecie kawę, nie zapomnijcie zabrać ze sobą paczki porządnej kawy i filtrów!

Czy chcielibyście dowiedzieć się czegoś więcej na temat podróży do Iranu? Czy przedstawione informacje okazały się wystarczające? Może sami dysponujecie praktycznymi informacjami na temat podróży do tego kraju? Każdy komentarz jest cenny!